کد مطلب:217 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:284
دفاع و امر به معروف و نهی از منکر
احكام دفاع
مسأله 2411ـ دفاع بر همه مسلمانان در برابر هجوم دشمنان به كشورهای اسلامی و مرزهای آن واجب است و منحصر به كشوری نیست كه انسان در آن زندگی می كند، بلكه همه مسلمین دنیا باید در برابر هجوم اجانب به كشورهای اسلامی یا مقدّسات مسلمانان مدافع یكدیگر باشند، خواه از طریق بذل مال یا جان یا هر وسیله دیگر، و در این امر احتیاج به اذن حاكم شرع نیست، ولی برای نظم و هماهنگی برنامه های دفاعی باید در صورت امكان فرمانده یا فرماندهان آگاه و مورد اعتمادی را با نظر حاكم شرع تعیین كنند.
مسأله 2412ـ هرگاه مسلمانان از این بیم داشته باشند كه اجانب نقشه استیلا بر ممالك اسلامی را كشیده و بدون واسطه یا به واسطه عمّال خود از داخل یا خارج آن را عملی كنند بر همه مكلّفین واجب است به هر وسیله ای كه امكان دارد در برابر آن بایستند و از ممالك اسلامی دفاع كنند.
مسأله 2413ـ اگر به واسطه توسعه نفوذ سیاسی یا اقتصادی و تجاری بیگانگان، خوف آن باشد كه آنها بر ممالك اسلامی تسلّط پیدا كنند، بر همه واجب است كه از نفوذ آنان جلوگیری نموده، ایادی آنها را قطع كنند، همچنین در مورد برقرار ساختن روابط سیاسی با دولتهای غیر اسلامی باید طوری باشد كه موجب ضعف و ناتوانی مسلمین یا اسارت آنها در چنگال بیگانگان یا وابستگی اقتصادی و تجاری نگردد.
[472]
امر به معروف و نهی از منكر
مسأله 2414ـ امر به معروف و نهی از منكر بر تمام افراد عاقل و بالغ با شرایط زیر واجب است: 1ـ كسی كه می خواهد امر و نهی كند باید یقین داشته باشد كه طرف مقابل مشغول انجام حرام یا ترك واجبی است. 2ـ احتمال دهد كه امر و نهی او اثردارد، خواه اثر فوری داشته باشد یا غیر فوری، كامل یا ناقص، بنابراین اگر بداند هیچ اثر نمی كند واجب نیست. 3ـ در امر و نهی او مفسده و ضرری نباشد، پس اگر بداند یا خوف این باشد كه امر یا نهی او، ضرر جانی یا عرضی و آبرویی یا مالی قابل توجّه نسبت به او یا بعضی از مؤمنین می رساند واجب نیست، ولی اگر معروف و منكر از اموری باشد كه شارع مقدّس اسلام اهمّیّت زیادی به آن می دهد (مانند حفظ اسلام و قرآن و استقلال ممالك اسلامی، یا حفظ احكام ضروری اسلام)، باید اعتنا به ضرر نكند و با بذل جان و مال در حفظ آنها بكوشد.
مسأله 2415ـ هرگاه بدعتی در اسلام واقع شود (مانند منكراتی كه دولتهای ناصالح به نام اسلام انجام می دهند) بر همه، مخصوصاً علمای دین واجب است حق را اظهار و باطل را انكار كنند و اگر سكوت علمای دین موجب هتك مقام علم، یا سوء ظنّ به علمای اسلام شود، اظهار حق به هر نحوی كه ممكن باشد واجب است، هرچند بدانند تاثیر نمی كند.
مسأله 2416ـ هرگاه احتمال صحیح داده شود كه سكوت، سبب می شود كه عمل منكری معروف، یا عمل معروفی منكر شود، بر همه مخصوصاً علمای اسلام واجب است كه حق را اظهار و اعلام كنند و سكوت جایز نیست.
مسأله 2417ـ هرگاه سكوت علمای اسلام یا غیر آنها موجب تقویت ظالم یا تأیید او شود، یا سبب جرأت او بر سایر محرّمات گردد، واجب است اظهار حق و انكار باطل كنند، هر چند تأثیر فوری نداشته باشد.
[473]
مسأله 2418ـ اگر داخل شدن بعضی از مؤمنین یا علمای اسلام در دستگاههای ظلمه سبب جلوگیری از مفاسد یا منكراتی شود واجب است قبول این كار، مگر آن كه مفسده مهمتری در آن باشد، مثل این كه باعث سستی عقاید مردم، یا سلب اعتماد آنها از علمای دین گردد كه در این صورت جایز نیست.
مسأله 2419ـ امر به معروف و نهی از منكر مراتبی دارد كه بعضی از این مراتب، احتیاج به اجازه حاكم شرع ندارد و بعضی دارد، آنچه احتیاج به اجازه حاكم شرع ندارد همان امر به معروف با زبان و دل و نصیحت كردن یا اعراض و بی اعتنایی و ترك مراوده نمودن است و اگر تأثیر نكرد جایز است با كلمات تند و خشن كه خالی از گناه باشد یا با توسّل به زور، به این طریق كه جلو فرد گنهكار را بگیرد، یا وسایل گناه را از دسترس او خارج سازد، اقدام نماید ولی اگر برای امر به معروف و نهی از منكر لازم شود كه متوسّل به ضرب و جرح یا اتلاف اموال و بالاتر از آن گردد در این صورت هیچ كس بدون اجازه حاكم شرع حقّ اقدام ندارد، بلكه باید اصل كار و مقدار و اندازه آن طبق ضوابط اسلامی با نظر حاكم شرع تعیین گردد.
مسأله 2411ـ دفاع بر همه مسلمانان در برابر هجوم دشمنان به كشورهای اسلامی و مرزهای آن واجب است و منحصر به كشوری نیست كه انسان در آن زندگی می كند، بلكه همه مسلمین دنیا باید در برابر هجوم اجانب به كشورهای اسلامی یا مقدّسات مسلمانان مدافع یكدیگر باشند، خواه از طریق بذل مال یا جان یا هر وسیله دیگر، و در این امر احتیاج به اذن حاكم شرع نیست، ولی برای نظم و هماهنگی برنامه های دفاعی باید در صورت امكان فرمانده یا فرماندهان آگاه و مورد اعتمادی را با نظر حاكم شرع تعیین كنند.
مسأله 2412ـ هرگاه مسلمانان از این بیم داشته باشند كه اجانب نقشه استیلا بر ممالك اسلامی را كشیده و بدون واسطه یا به واسطه عمّال خود از داخل یا خارج آن را عملی كنند بر همه مكلّفین واجب است به هر وسیله ای كه امكان دارد در برابر آن بایستند و از ممالك اسلامی دفاع كنند.
مسأله 2413ـ اگر به واسطه توسعه نفوذ سیاسی یا اقتصادی و تجاری بیگانگان، خوف آن باشد كه آنها بر ممالك اسلامی تسلّط پیدا كنند، بر همه واجب است كه از نفوذ آنان جلوگیری نموده، ایادی آنها را قطع كنند، همچنین در مورد برقرار ساختن روابط سیاسی با دولتهای غیر اسلامی باید طوری باشد كه موجب ضعف و ناتوانی مسلمین یا اسارت آنها در چنگال بیگانگان یا وابستگی اقتصادی و تجاری نگردد.
[472]
امر به معروف و نهی از منكر
مسأله 2414ـ امر به معروف و نهی از منكر بر تمام افراد عاقل و بالغ با شرایط زیر واجب است: 1ـ كسی كه می خواهد امر و نهی كند باید یقین داشته باشد كه طرف مقابل مشغول انجام حرام یا ترك واجبی است. 2ـ احتمال دهد كه امر و نهی او اثردارد، خواه اثر فوری داشته باشد یا غیر فوری، كامل یا ناقص، بنابراین اگر بداند هیچ اثر نمی كند واجب نیست. 3ـ در امر و نهی او مفسده و ضرری نباشد، پس اگر بداند یا خوف این باشد كه امر یا نهی او، ضرر جانی یا عرضی و آبرویی یا مالی قابل توجّه نسبت به او یا بعضی از مؤمنین می رساند واجب نیست، ولی اگر معروف و منكر از اموری باشد كه شارع مقدّس اسلام اهمّیّت زیادی به آن می دهد (مانند حفظ اسلام و قرآن و استقلال ممالك اسلامی، یا حفظ احكام ضروری اسلام)، باید اعتنا به ضرر نكند و با بذل جان و مال در حفظ آنها بكوشد.
مسأله 2415ـ هرگاه بدعتی در اسلام واقع شود (مانند منكراتی كه دولتهای ناصالح به نام اسلام انجام می دهند) بر همه، مخصوصاً علمای دین واجب است حق را اظهار و باطل را انكار كنند و اگر سكوت علمای دین موجب هتك مقام علم، یا سوء ظنّ به علمای اسلام شود، اظهار حق به هر نحوی كه ممكن باشد واجب است، هرچند بدانند تاثیر نمی كند.
مسأله 2416ـ هرگاه احتمال صحیح داده شود كه سكوت، سبب می شود كه عمل منكری معروف، یا عمل معروفی منكر شود، بر همه مخصوصاً علمای اسلام واجب است كه حق را اظهار و اعلام كنند و سكوت جایز نیست.
مسأله 2417ـ هرگاه سكوت علمای اسلام یا غیر آنها موجب تقویت ظالم یا تأیید او شود، یا سبب جرأت او بر سایر محرّمات گردد، واجب است اظهار حق و انكار باطل كنند، هر چند تأثیر فوری نداشته باشد.
[473]
مسأله 2418ـ اگر داخل شدن بعضی از مؤمنین یا علمای اسلام در دستگاههای ظلمه سبب جلوگیری از مفاسد یا منكراتی شود واجب است قبول این كار، مگر آن كه مفسده مهمتری در آن باشد، مثل این كه باعث سستی عقاید مردم، یا سلب اعتماد آنها از علمای دین گردد كه در این صورت جایز نیست.
مسأله 2419ـ امر به معروف و نهی از منكر مراتبی دارد كه بعضی از این مراتب، احتیاج به اجازه حاكم شرع ندارد و بعضی دارد، آنچه احتیاج به اجازه حاكم شرع ندارد همان امر به معروف با زبان و دل و نصیحت كردن یا اعراض و بی اعتنایی و ترك مراوده نمودن است و اگر تأثیر نكرد جایز است با كلمات تند و خشن كه خالی از گناه باشد یا با توسّل به زور، به این طریق كه جلو فرد گنهكار را بگیرد، یا وسایل گناه را از دسترس او خارج سازد، اقدام نماید ولی اگر برای امر به معروف و نهی از منكر لازم شود كه متوسّل به ضرب و جرح یا اتلاف اموال و بالاتر از آن گردد در این صورت هیچ كس بدون اجازه حاكم شرع حقّ اقدام ندارد، بلكه باید اصل كار و مقدار و اندازه آن طبق ضوابط اسلامی با نظر حاكم شرع تعیین گردد.